woensdag 17 september 2014

Jessie Burton || The Miniaturist

Laten we voorop stellen dat het echt geen straf is om Jessie Burton te lezen terwijl buiten het zonnetje heerlijk schijnt. Het is ook niet zo dat ik haar Miniaturist niet met plezier gelezen heb, maar ik snap echt niet waarom er zo'n hype geweest is over dit boek de afgelopen zomer. In Engeland regende het superlatieven op Twitter, bij Broese ligt het ons in enorme stapels te verleiden. Weet echter wanneer je dit boek wilt lezen, dat het blijft bij een aangename verpozing. Niets mis mee, maar van een hype verwacht ik meer - enorme spanning of hoogstaande literatuur bijvoorbeeld. Of dat de personages geloofwaardig zijn. En dat is in The Miniaturist bepaald niet het geval. Hoofdpersoon Nella, geboren en getogen in Assendelft, verhuist naar Amsterdam alwaar haar echtgenoot woont. Ze is niet getrouwd uit liefde maar om haarzelf uit de armoede te redden die dreigt na de dood van haar vader, niets mis mee in de Gouden Eeuw. In Amsterdam ziet ze haar echtgenoot nauwelijks, ze heeft vooral te maken met haar schoonzus en de bedienden. Burton verwacht vervolgens van de lezer dat die accepteert dat Nella ruimhartig en vergevingsgezind omgaat met de natuurlijke voorkeur van haar echtgenoot en de controle neemt over zijn handelsbedrijf. Sorry? Een meisje van 18? Net overgekomen uit een klein dorp? In de 17e eeuw waarin man en vrouw de standaard zijn en vrouwen geen rechten hebben? Dat gaat wel heel erg snel. Omdat ze voor haar volwassen poppenhuis miniatuurtjes krijgt die gebeurtenissen blijken te voorspellen? Ik wil best geloven dat Nella verandert, maar dan had Jessie Burton toch echt meer haar best moeten doen om ons kennis te laten maken met Nella. En dat geldt ook voor de andere personages. Even afgezien van het feit dat ik snel in de gaten had op wie schoonzus Marin in het echt verliefd was, maar hoe kan het dat Johannes, de echtgenoot, die Nella niet of nauwelijks gezien en gesproken heeft in de luttele maanden van hun huwelijk haar opeens een o zo sterke vrouw vindt. Wanneer heeft de goede man dan ooit de kans gehad om haar te leren kennen? Het zijn ingrepen van Burton die haar personages en daarmee de roman ongeloofwaardig maken. Dat geldt ook voor de minitiatuurmaker. Zij dwarrelt rond in Amsterdam en in het boek en beïnvloedt blijkbaar het leven van vele Amsterdamse vrouwen met haar miniatuurtjes. Een korte uitleg van haar vader aan het einde van het boek moet voor ons voldoende zijn om te snappen wie de vrouw is en waarom ze doet wat ze doet. Ik vind het lichtelijk ergerlijk dat Burton nu een soort fantasy-aspect introduceert maar dat dit verder onderbelicht blijft. Ze maakt geen keuze en daardoor blijft de roman ergens in het midden hangen. Had Burton de tijd genomen om haar personages goed uit te werken en ze echt diepte te geven (iets wat ze volgens mij wel pretendeert afgaande op sommige passages) dan had The Miniaturist kans gekregen om uit te groeien tot literatuur. Nu is het een vermakelijke roman goed om even een paar vermakelijke uurtjes mee door te brengen, maar ook niet meer. Jammer van die hype.


1 opmerking:

  1. Het grappige is dat ik een aantal enthousiaste bloggers over dit boek las en toch het gevoel had dat dit niks voor mij zou zijn. Toen las ik de recensie van Clare Clark in The Guardian en was het mij meteen duidelijk waarom: "As for Nella, unlike Chevalier's Griet, she is simply not a creature of her own times. Secular, forthright, resolutely open‑minded even by contemporary standards, she is a modern heroine in period dress. This appears to have been at least in part a deliberate decision by Burton – she has described her novel as a "feminist golden-age fiction" – but by vesting Oortman with sensibilities that match those of our own age, she breaks the hermetic seal of her carefully imagined historical world and, like an oversized object in a doll's house, threatens the integrity of the whole enterprise.
    De term modern heroine in period dress vind ik vooral erg raak. Dat is iets wat van veel historische fictie tegenwoordig gezegd kan worden en is voor mij steeds meer een bron van ergernis.
    Enfin, jouw bespreking maakt duidelijk dat ik dit boek inderdaad beter niet kan lezen.

    BeantwoordenVerwijderen